Li fioreti de messê san Francescho
cap. 2
da-o manoscrito Marston 56, f. 133r. - 156v., da libraja Beinecke de Yale, 1465;
clicca i asterischi pe di rafronti co-a verscion toscaña.
clicca o segno inta colonna de scinistra pe vixoalizâ a verscion toscaña ape'

[p. 133r modifica]2.

Lo primê conpagno de messê san Francescho si fo frai Bernardo d'Anciza lo qua se convertì in questo modo, soè che seando ancho san Fracescho in a[bi]to secullâ ben che ello avesse desprexiao lo mondo e seando mortiffichao per la grande penetencia in tanto che da monti o n'era reputao mato e da monti o g'era lanssao le pree e lo lavago per lo vizo e cossì da parenti como da strangê le que injurie o se le portava umermenti e con grande paciencia e de tuto so che ge era dita[sic] e faito o se ne mostrava sordo e muto e tuto in servixo de Dee; e questo messê Bernardo lo qua de nassiom era nober e savio lo qua considerando in le cosse de san Fracescho lo qua era senper paciente e alegro e questo Bernardo incomenssà a penssâ e a dî infra ello che no po esse che per nissum modo che questo Fracescho non age grande gracia da Dee. Per la qua caxom una vota o lo invià a dissnâ e a senâ e a dormî conseigo e messê san Francescho asetà l'offerta. Alaora questo Bernardo se misse in cör de vei de la soa santitae: unde ello fè aparegâ um leto in la soa propia camera in la qua o tegnea senper una lanpa aseiza. E san Fransescho non maniffestà la soa santitae, ma como o fo in leto o most de dormî senper ronffando forte, e semegeivementi fava messê Bernardo, or de lì a una pessa, questo Bernardo mostrando de dormî e ronffiando[sic] forte. Unde san Francescho creandosse fermamenti che o dormisse sum l'ora de lo promê söno o se levà de leto e misse in oraciom levando le main e li ögi a cell e con grande devociom e frevô o dixeiva: "O Dee mê, o Dee mê" e non dixeiva atro, e questo dixeiva san Fracescho demandando l'eccelencia de la divina Magestae, la qua o degnava de considerâ a lo mondo che bem o ge veiva e lo poverello Fracescho penssà de dâ remedio in l'anima soa e in quella de li atri e perssò como inluminao de sprito de proffecia penssà in le grande cosse che Dee devea fâ mediante ello e lo so Ordem e cognossando la soa insuficiencia e pocha vertue, ihamava e pregava Dee che per la soa pietë e mizericordia, senssa la qua l'omo per la soa fragillitae non po suplî, che ello lo aiasse a conpî quello che per ello o non poiva fâ. E vegando messê san Bernardo a l'onbra de la lanpa li ati devotissimi [p. 133v modifica]de Francescho e conssiderando diligentementi in le parolle che o dixea, incontenente o fo inspirao da lo lume de lo Sprito Santo e inchinà* la soa vita. Unde vegnua la matin messê Bernardo ihamà messê san Fancescho[sic] e si ge disse cossì: "Francescho e' sum in tuto deliberao in lo mê core[sic] de abandonâ lo mondo e seguîte in tuto so che ti me comanderai." E Fracescho odando questo se alegrà infra ello e ge disse cossì: "Messê Benardo questo che voi dî è övera si grande e maravegoza che de questo e' ne vögo lo consego de messê Ihu. Xe." E pregà Ihu. Xe. che sum questo ge piaxesse de mostrâ la soa vorentae e che o ge mostre como o dè mete questo faito a execuciom. E pössa disse: "Andemo inseme a lo veschao unde è um bon preve a lo qua ge faremo dî la messa e lì e' staremo in oraciom fin a terssa e si pregeremo Dee chi ne mostre la via chi ge piaxe in salvaciom de le anime nostre." E messê Bernardo respoze che questo ge piaxea monto. E dito questo e' se missem a andâ a lo veschao unde elli odin la messa de quello preve. E odia la messa e staiti in oraciom fin a terssa, lo preve a le pregere de san Francescho preize lo messâ e faito lo segno de la santa croxe si lo arvì in lo nome de messê Ihu. Xe. e questo fè per tre fiâ: e la promera vota o trovà quella parolla che Xe. dissi[sic] in lo Evangerio e quello zovem chi ge demandava de la preffeciom e' ge disse: "Se ti vöi esse preffeto va e vendi so che ti ai e dalli a li poveri e seguime." E la seconda vota o trovà quella atra parolla che Xe. disse a li apostori: "Quando e' ve mando a prichâ non portai nissuna cossa per camin, ni tascha, ni bordom, ni cassai, ni dinari[sic]" e ge vosse monstrâ per questo modo de vive che non avessem speranssa salvo in Dee e avei tuta la lor intenciom a prichâ lo Evangerio de Dee. E la tersa vota che ello arvì lo messâ o trava quella parolla che Xe. disse: "Chi me volle vegnî de derrê, si abandone lê messmo e pige la croxe e segueme." Alaora messê san Fracescho disse a messê Bernardo: "Questo è lo consego che Xe. ne dà. Va adoncha e fa conpiamenti quello che ti ai visto che n'a insegnao messê Ihu. Xe. lo qua ne mostra la via evangellicha." E odîo che ave messê Bernardo queste cosse o se partì e vendè tuto so che ello avea e con grande alegressa o destribuì ogni cossa a li poveri e a li orffani e a vidue e a pelegrini[sic] e a monstê[sic] e a ospialli[sic] e in ogni cossa prontamenti san Francescho lo aiava. E vegando questo um chi avea nome messê Servestro che san Fancescho dava tanti dinari a li poveri e fava dâ a quello, streito de avaricia si disse a san Fracescho: "Ti non me pagasti intregamenti de quelle pree che ti acatasti da mi per reconssâ le zexie e perssò aora che ti ai asai dinari si me paga." Alaora san Fracescho maravegandosse de la soa avaricia e non vogando contende con ello, cossì como bon conservao de lo Evangerio, misse la man in scosso a messê Bernardo e preize de quelli dinari e li misse in schosso a messê Selvestro digandoge che se o ne voreiva pu che pu ge ne dareiva. E in questo modo messê Selvestro se contentà e tornassene a caza; e repensandosse la seira de quello che ge avea dito san Fracescho lo di avanti e penssando sum la soa avaricia e conssiderando sum lo frevô de messê Bernardo e la santitae de san Francescho, la nöte sequente e la seconda e la terssa e' l'ave da Dee una ta vixiom che ge pareiva che de la bocha de san Francescho ne insisse una croxe de oro la qua tochava lo cell e le brasse se destendeivam da lo ponente fin a lo levante. Lo qua messê Selvestro dè per quella vixiom tuto so che ello avea per Dee e se fè frai Menô e fo in l'Ordem de tanta santitae che o parllava con Dee cossì como fa l'um amigo con l'atro, secondo che proà pu vota san Fracescho e cossì cono[sic] chi aprövo se desihëra.

E semegeivementi messê Bernardo ave una gracia da Dee e lo qua era spesse vote con Dee in contenplaciom; e san Francescho dixea de ello che e' l'era degno de ogni reverencia e che o g'avea daito questo ordem, perssochè l'era lo primo chi avea abandonao lo mondo non temandosse de niguna cossa, ma o dè ogni cossa a li poveri de Xe., e comenssà la povertae evangellicha offerandosse nuo a le brasse de lo cruciffixo lo qua sea da noi beneito. Amen.