Ezerçiççi 2 Giaimo 1924/L'ingratitüdine
| ←Avvertenze per i maestri | Ezerçiççi de tradüçiun de L'ingratitüdine |
Un figgéù u l’é cumme ünn-a sciû→ |
Gh’ea ünn-a votta ün zuvenu riccu e sulu che u s’é ditu cuscì: « Sun sulu; côse ho da fâ?[1] bezéùgna che piggie muggé » e u l’ha piggiôu muggé. Ma só muggé a vuèiva cumandâ lé, e tütte e seie, quandu u riturnâva da-u travaggiu, a ghe rattelâva sempre. Ansi a l’é arrivâ a-u puntu de piccâlu e lé u l’ea cuscì bravu, cuscì bunnelàn, che u suppurtâva tüttu in pasiensa.
Ma ün giurnu che u l’aveiva piggiôu ciü botte du solitu, u l’ha pensôu de andâsene via da casa per castigâ só muggé.
U se n’é andaètu aa bunn-a de Dìu[2] e u s’é missu in cammìn.
Quandu u l’é staètu a ünn-a çerta distansa, u l’ha truvôu ün grossu serpente, suttu ünn-a pria grossa, che u gh’ha ditu:
« O bell’ommu,[3] vegni ün pô a levâme de chì; l’é zà passôu tanta gente, ma nisciün ha ancùn vusciüu fâme u piaxei de vegnîme in aggiüttu ».
Lê u l’ha avüu cumpasciùn e u gh’ha levôu a pria d’addossu.
U serpente, quandu u l’é staètu liberu, u l’ha ditu all’ommu:
« U l’e zà tantu tempu che sùn sensa mangiâ e ho famme: bezéùgna che te mangie! ».
Quellu meschinettu u gh’ha rispostu:
« Cumme? doppu u piaxèi che t’ho faètu ti véù mangiâme? »
U gh’ha rispostu u serpente:
« Scì, perchè de chì nu passa nisciün e mi ho famme! »
« Ebben — u gh’ha ditu allua quellu poviôu zuvenu — femmu ünn-a cosa: andemmu insemme; se incuntrièmu trè persunn-e che diggan che ti faè ben a mangiâme, ti me mangiaè ».
Se mettan in cammìn e u primmu che han incuntrôu u l’ea ün càn vegiu, bèn vegiu. Ôu ferman e l’ommu u ghe dixe:
« Càn, bellu càn,[4] giüdicâ ün pô questo caxu: Questu serpente u l’ea suttu ünn-a grossa pria; u m’ha tantu süpplicôu de liberâlu che mi ghe l’ho levâ d’addosso; ôua in cumpensu u me véù mangiâ: u l'é giûsto? ».
« Mi, finchè sun staètu zuvenu, viveivu cun maè paddrùn che u me trattâva ben e u me caressâva; ôua che sun vegnüu vegiu u m’ha mandôu via ; u vostru affare u nu me riguarda! » u dixe u càn.
« E ün che u te dà tortu! » u gh’ha ditu u serpente a l’ommu.
« Pasiensa — u gh’ha risposto — andemmu a çercâne ancùn duì âtri » e se sùn missi in cammìn.
Doppu che han faètu ün âtru traètu de stradda, han truvôu ün cavallu vegiu e anche a lé gh’han dumandôu de giüdicâ u só caxu.
« Mi — u l’ha risposto u cavallu — quand’eu zuvenu, eu sempre fra e stanghe da carossa d’ün gran persunaggiu; doppu m’han vendüu a ün carattê che u me dava ciü botte che fèn: ôua che nu sùn ciü bùn a ninte
m’han mandôu via: u vostru affare u nu me riguarda! ».
« E duì che te dàn tortu! veddemmu u tersu! » a l’ha ditu turna u serpente.
Quellu poviôu ommu u cumençâva a tremâ. Se sun missi turna in cammin e han truvôu ünn-a vurpe: ghe prupunn-an de giüdicâ l’affare. A vurpe, che a l’é astüta, a ghe dixe:
« U l’e ün affare ün pô delicôu: bezéùgna che mi vedde cumme a l’é andaèta ».
Riturnan inderré e van propriu in sce quellu postu dunde l’ommu u l’aveiva liberôu u serpente. Allua a vurpe a dixe a-u serpente:
« Pe puèi ben giüdicâ, bezéùgna che mì te vedde propriu inte quella puzisiùn che ti ei primma ».
U serpente u s’é missu int’a puzisiùn de primma. A vurpe a dixe all’ommu:
« Pe puèi ben giudicâ, cun-
vegne che ti rimetti adossu â-u serpente quella pria che ti gh’haè levôu ti ».
L’ommu u ghe l’ha remissa.
Allua a vurpe a l’ha dumandôu a-u Serpente: « Ti ei propriu cuscì quandu u l’é passôu quest’ommu? ».
« Sci » u l’ha faètu u serpente.
« Ebbèn, allua rèstighe » gh’han rispostu tütti duì e se ne sùn andaèti via.
L’ommu u nu' finiva ciü de ringrasiâ a vurpe e, nu savendu cumme ricumpensâla, u l'ha purtâ in casa[5] só, u gh’ha avertu u pullâ e u gh’ha ditu che a se serve.
A vurpe a s’é mangiâ tütte e gallinn-e e a se n’é andaèta via cuntenta. Cuscì a nu l’ha duvüu accüsâ de ingratitüdine l’ommu.
- ↑ « Che cosa devo fare ? » « che ho a fare ? » , meglio che: «cosa ho a fare » .
- ↑ « Andare a caso, alla ventura, affidarsi alla Provvidenza ».
- ↑ O bell'ommu, « o buon uomo », e non: « o bell’uom o; ma: ün ommu bellu, « un uomo bello ».
- ↑ «Cane, buon cane». Cfr. la nota precedente.
- ↑ U l'ha purtâ in casa sò, « la condusse in casa sua » . Bada che in italiano « portare » significa « reggere, sostenere ».