Pinocchiu 2019/5

by Carlo Collodi

←cap. 4

I Aventüe du Pinocchiu de Carlo Collodi, traduto da Cino Peripateta cap. 5

cap. 6→

Pe 'n rafruntu cu-a versciun originâ puei cliccâ u segnu ⇔ inta culonna de scinistra

5.

U Pinocchiu u g’ha famme e u çerca ün övu pe fâse ‘na frîtâ; ma insci-u ciü bellu a frîtâ a ghe xöa via do-u barcun.

Intantu cumençò a fâse nötte e u Pinocchiu, aregurdanduse ch’u nu l’aiva mangiòu ninte, u sentì ‘n rôdimentu de stömmagu ch’u l’assümeggiava tantiscimu a l’apetittu.

Ma l’apetittu inti figgiö u camiña fitu e defæti, doppu pochi menüti, l’apetittu u végne^[1] famme, e a famme, vistu e nu vistu, a se cangiò inte ‘na famme da luî, ‘na famme da taggiâla cu-u cutellu.

U povou Pinocchiu u curse sübbitu o-u camin dunde gh’ea ‘na pügnatta ch’a buggiva e u feççe pe levâghe u cuverciu pe vedde cose ghe fuise drentu: ma a pügnatta a l’ea dipinta insci-a miagia. Figüæve cumm’u gh’arestò. U so nazu, ch’u l’ea za lungu, u se gh’alunghì de quattru die oumancu.

Alua u se misse a curî pi-a stançia e a ravattâ inte tütte e càntie e inte tütti i recanti in çerchia de ‘n pô de pan, magara ‘n pô de pan seccu, ün crustin, ün ossu avançòu do-u can, ün pô de pulenta amuffia, ‘na ræsca de pesciu, in ossu de çeexa, insumma quarcosa da giasciâ: ma u nu truvò ninte, proppiu ninte de ninte.

E intantu a famme a cresceiva e a cresceiva delungu: e u povou Pinocchiu u nu gh’aiva atru resciôu che quellu de bâgiâ, e u fava di bagi mai tantu lunghi che quarche votta a bucca a gh’arivava scin a-i uege. E doppu avei bâgiòu u spüava e u sentiva cho-u stömmagu u ghe rôdeiva.

Alua cianzendu e despianduse, u dixeiva:

— U Grillu-parlante u gh’aiva raxun. Ho fætu mâ a regjâme a mæ puæ e a scappâ de caza... Se mæ puæ u fuise chì, oua nu m’atruviæ a muî da-i bagi! Oh che brütta moutia ch’a l’é mai a famme! —

Ma to-u li che ghe parse de vedde intu munte da rümenta quarcosa de riundu e de giancu ch’u sümeggiava tüttu a ‘n övu de galliña. Fâ ün buttu e cacciâseghe surva u fü tütt’ün. U l’ea proppiu in övu.

A gioia du mariunettu l’é inpuscibile descrivila: bezögna saveisela figüâ. Credendu quæxi ch’u fuise ün sönnu, u se regjava quest’övu inte muen, e u-u tuccava e u-u baxava, e baxandulu u diva:

— E oua cumme l’é cho-u cöxu? Ne faiô ‘na frîtâ!... Nu, l’é megiu fâlu o-u piatu... O dunque u nu saieiva ciü savuiiu so-u frizzesse inta puela? O se invece u cöxesse a üzu övu da sciurbî? Nu, a ciü lesta de tütte a l’é de cöxilu o-u piatu o o-u tianettu: g’ho troppa cuæ de mangiâmiou! —

Ditu fætu, u pôsò ‘n tianettu surve ‘n scâdin pin de braxa açeiza: u misse intu tianettu invece che de l’öiu o du bitiru, ün pô d’ægua: e quande l’ægua a cumençò a fümâ, tac!... u runpì a scorça de l’övu e u feççe pe versâghiou drentu. Ma, invece du giancu e du russu, scciuì ün pullin tüttu allegru e tüttu squæxi, u quæ, fandu in bellu squaccin, u disse:

— Mille graççie, sciû Pinocchiu, d’aveime risparmiòu a fadiga de runpî a scorça. Scignuria, sciâ stagghe ben e tanti salüti a caza! —

Ditu questu, u desteize i ae e, infiòu u barcun ch’u l’ea avertu, u se ne xuò via e u passò pe öggiu.

U povou mariunettu u l’arestò li imbâgiòu, cu-i öggi fisci, cu-a bucca averta e cu-a scorça d’övu in man. Ma cumm’u se repiggiò do-u primmu stüpû, u cumençò a cianze, a criâ, a pestâ di pê in tæra pi-a despiaçiun, e cianzendu u dixeiva:

— E pü u Grillu-parlante u gh’aiva raxun! Se nu fuise scappòu de caza e se me puæ u fuise chì, oua nu m’atruviæ a muî de famme. Oh che brütta moutia a l’é a famme!... —

E scicumme a pança a cuntinuava a mugugnâ ciü che mai, e lê u nu saveiva cumme fâ pe quêtâla, u pensò de sciurtî de caza e de fâ ‘na scapadda o-u paizettu vexin, inta spiança d’atruvâ quarche persuñe caitative che ghe fessan a limoxina de ‘n pô de pan.

1. A furma forte du p. remotu végne a se distingue do-u prezente vêgne pi-a primma e ch’a l’è cürta. U Gastadi u scriveiva veggne, mentre u Piaggiu u döviava a furma vìgne. Gh’è ascì a furma debbule vegnì.