Pinocchiu 2019/21

by Carlo Collodi

←cap. 20

I Aventüe du Pinocchiu de Carlo Collodi, traduto da Cino Peripateta cap. 21

cap. 22→

Pe 'n rafruntu cu-a versciun originâ puei cliccâ u segnu ⇔ inta culonna de scinistra

21

U Pinocchiu u l’é aciapòu da ‘n manente ch’u-u
cunstrenze a fâ da can da guardia a ‘n pullâ.

U Pinocchiu, cumme puei figüâviou, u se misse a cianze, a strilâ, a racumandâse: ma ean centi e crii inüttili, percose li in gîu caze nu ghe n’ea, e da-a stradda nu passava annima viva. Intantu se feççe nötte.

Ün pô po-u spaximu da scarbattua ch’a ghe serava i schinchi e ün pô pi-a puiia d’atruvâse sulu e o-u scüu in mezu a quelli canpi, o-u mariunettu cumençava squæxi a vegnî da patî; quande tütt’assemme, vedenduse passâ ‘na ciæbella de d’atu a testa, u-a ciammò e u ghe disse:

— O ciæbelletta, ti mi-a faiesci a caitæ de liberâme da questu martöiu?...

— Povou figgiö! — rispuze a ciæbella, fermanduse inpietuxia a amiâlu — Cumme mai t’ê arestòu cu-e ganbe atanaggiæ inte sti færi amuæ?

— Sun intròu intu canpu pe cögge duî rappi de quest’üga muscatella, e...

— Ma l’üga a l’ea a tö?

— Nu...

— E alua chi l’é che t’ha mustròu purtâ via a roba di atri?...

— Gh’aiva famme...

— A famme, figgiu câu, a nu l’é ‘na buña raxun pe pueise aprupiâ da roba ch’a nu l’é a nostra.

— A l’é vea, a l’é vea! — criò u Pinocchiu cianzendu — ma ‘n’atra votta nu-u faiô ciü.

A stu puntu u discursu u fuì interuttu da ‘n piciniscimu rümû de passi che s’avexinavan. U l’ea u padrun du canpu ch’u vegniva in punta de pê pe vedde se quarchedün de quelli fuin che de nötte ghe mangiavan i pullastri, u fuise arestòu atacòu a-a scarbattua.

E a so maaveggia a fü grandiscima quande, tiòu föa a lanterna de sutto-u cabban, u s’acorse che, in cangiu de ‘n fuin gh’ea arestòu in figgiö.

— Ah, laddrüççu! — disse u paizan infuttòu — dunque t’ê ti che ti me porti via e galliñe?

— Mi nu, mi nu! — criò u Pinocchiu, cianzendu — Mi su-intròu intu canpu pe piggiâ sulu che duî rappi d’üga.

— Chi aroba l’üga u pö beniscimu ese bun a arôbâ i pullastri ascì. Lascime fâ a mi, che te daiô ‘na leçiun da aregurdâtene pe ‘n peççu.

E, averta a scarbattua, u l’aguantò u mariunettu po-u cupüççu e u-u purtò de peizu scin a caza, cumme se purtieiva ‘n bæ da læte.

Arivòu ch’u fuì insce l’æa davanti a-a caza, u l’asbriò in tæra e, tegnindughe ün pê insci-u collu, u ghe disse:

— Ormai l’é tardi e vöggiu anâmene ‘n lettu. I nostri cunti i agiüstiemu duman. Intantu, scicumme ancö m’é mortu u can ch’u me fava a guardia de nötte, ti piggjæ sübbitu u sö postu. Ti me faiæ da can da guardia.

Ditu fætu, u gh’infiò o-u collu ün grossu guiggiu tüttu cuvertu de punçuin de lattun, e u gho-u strenzette de moddu da nu pueiselu levâ passandughe a testa drentu. O-u cullæn gh’ea attaccòu ‘na lunga cadeña de færu: e a cadeña a l’ea fissâ a-a miagia.

— Se stanötte — disse u paizan — attacchesse a ciöve, ti pö anâ a cucciu inte quellu cazottu de legnu, dunde gh’é ancun u stramme ch’u l’ha serviu de lettu pe quattru anni o-u mæ povou can. E se pe desgraççia vegnisse i laddri, aregordite de stâ cu-e uege drite e de baiâ.

Doppu quest’ürtimu avertimentu, u paizan u l’intrò in caza serandu a porta cun tantu de cadenaççu: e u povou Pinocchiu u l’arestò acucciòu insce l’æa ciü mortu che vivu, po-u freidu, a famme e a puiia.

E de tantu in tantu caccianduse cun raggia e muen drent’o-u cullæn ch’u ghe serava a gua, u dixeiva cianzendu:

— Me stà ben! Pürtroppu me stà ben! Ho vusciüu fâ u pelandrun, u vagabundu... ho vusciüu dâ amente a-i cattivi cunpagni, e pe questu a sfurtüña a me persegguita delungu. Se fuise stætu in figgiö cumme se de’, cumme ghe n’é tanti; se gh’avesse avüu cuæ de stüdiâ e de travaggiâ; se fuise arestòu in caza cu-u mæ povou puæ, a quest’ua nu m’atruviæ chì, in mezu a-i canpi, a fâ u can da guardia a-a caza de ‘n paizan. Oh, se puese rinasce ‘n’atra votta!... Ma ouamai l’é tardi e ghe vö paçiença!... —

Fætu questu magru sfögu, ch’u ghe vegnì proppiu do-u cö, u l’intrò drent’o-u cazottu e u s’adurmì.