U fantaxima de Canterville/2

U fantaxima de Canterville
de Oscar Wilde, traduto da Cinu Peripateta
cap. 2

pi-a versciun cu-e "o" o-u postu de "u" clicca chì
Pe 'n rafruntu cu' a versciun originâ sciacca u segnu ⇔ inta culonna de scinistra

II.

A buriaña a s’incagnì fea pe tütta a nötte, ma n’acapitò ninte de rimarcheive. A-a matin du lündeman, però, quande chinon pi-a primma culaçiun, atruvon chi-a teribbile maccia de sangue a l’ea turna ‘nsce l’àstregu. “Nu creddu che posse ese curpa du Netezante Sença Pau” disse u Washington “perché u l’ha funçiunòu insce cose-se-segge. U dev’ese stætu u fantaxima.” Cuscì u fretò turna via a maccia, mo-u lündeman a maccia a turnò ‘n’atra votta. A terça matin a l’ea turna lì, sciben ch’a-a seja a libraja a fuise stæta serâ cu-a ciave do-u sciû Otis in persuña, e a ciave u se l’avesse purtâ sciü de d’atu cun lê. Oua sci che tütta a famiggia a cumençava à interesâse a-a facenda; u sciû Otis u cumençò à suspetâ d’ese stætu troppu dugmatticu inta so negaçiun de l’existença de fantaxime, a sciâ Otis a l’espresse l’intençiun d’inscrivise a-a Psychical Society, e u Washington u preparò ‘na lunga lettia a-i sciuî Muers e Podmore riguardu a Permanença de Macce Sanguinuze se in cunesciun cu’ in Crimmine. Quella nötte tütti i dübbi insce l’ôgetîva existença de fantaxime fün descipæ pe delungu.

A giurnâ a l’ea stæta cada e suîgiâ e, cu-u frescu da seja, tütta a famiggia a sciurtì pe ‘na scaruçata. Nu feççan riturnu à ca’ scin à növ’ûe, e pigiòn ‘na çeña leggia. A cunversaçiun a nu tuccò minimamente l’argumentu fantaxime, barbuen o bazare, de moddu che nu gh’ea mancu e cundiçiuin e ciü elementare d’ateiza riçetiva che tantu suventi precedan u veificâse de ‘n fenommenu psicchicu. I sugetti discüsci, cumme sun vegnüu à savei doppu do-u sciû Otis, n’ean atru che quelli solliti ch’inpan e cunversaçiuin di Americhen instrüii de l’ata burghexia, saiv’à dî, l’inmensa süperiuritæ cumme attriçe da scignuriña Fanny Davenport à petu da Sara Bernhardt; e dificürtæ à truvâ du granun verde, di bescötti de gran sæxin e da fæña de meega sciña ‘nte megiu caze ingreize; l’inpurtança de Boston intu svilüppu de l’annima üniversâ; i vantaggi du scistema de registru bagaggi quande se viagia in trenu; e u duçe che gh’é ‘nta coccina de Niorche a petu de quella làstima ch’en e vucale rebelæ du parlâ de Lundra. Nu se mençünò pe ninte u survenatürâ, ni se fe’ a ben che minnima alüxun à messê Scimun de Canterville. À ünz’ue a famiggia a se retiò e à ünz’ue e meza tütte e lüxe ean asmorte. Dopp’in pô u sciû Otis u fü adesciòu da ‘n cüiuzu rümû intu curidû, föa da-a sö stançia. U l’ea cumme ‘n ciucâ de frecciamme, e pàiva ch’u se fesse ogni mumentu ciü vexin. U s’îsò sübbitu, u l’açeize ‘n brichettu e u l’amiò l’ua. L’ea ün’ua in puntu. U se sentiva assæ carmu e u s’atastò u pûsu, ch’u n’ea pe ninte agitòu. U stranniu rümû u cuntinuava, e cun quellu u sentì distintamente ün sun de passi. U se infiò e pantuffue, u pigiò da-a bursa da tualetta ‘na fialetta oblunga, e u l’arvì a porta. Proppiu davanti a lê, o-u ciæu fütu da lüña, u vidde in vegiu da l’aspettu spaventuzu. I öggi rusci cummi-a braxa; lunghi cavelli grixi ghe cazeivan insce-e spalle a ciocche asberüfæ; a so veste, de fözza antiga, a l’ea tütta straçâ e amaciâ, e da-i pusci e da-e cavigge ghe pendeiva de pezante manette e di çeppi rüzenenti.

“Mæ cau scignuru,” disse u sciû Otis “devu proppiu insciste che sciâ dagghe ün pô d’öiu a ste cadeñe, e a tâ prupoxitu gh’aviæ purtòu sta butigetta de Lübrificante Lobby&Rollex. Me se dixe ch’u segge afætu efficaçe scin da-a primma apricaçiun, e insce l’etichetta gh’é ‘n bun nümmeru d’atestati in tâ sensu lasciæ da-i nostri ciü eminenti teollughi. Ghi-a làsciu chì, da-a rente a-e candeje da stançia da lettu, e saiô ben cuntentu de furnîghene de l’atru, se sciâ ghe n’avesse de bezögnu.” Cun ste parolle u Ministru di Stati Ünii u pôsò a butiggia insce ‘na tôa de màrmou, u serò a porta e u se ne turnò in lettu.

Pe ‘n mumentu u fantaxima de Canterville u l’arestò de stüccu pi-a natürale indignaçiun; dapöscia u l’asbriò a bucetta insci-u pavimentu lüstru e u scapò via po-u curidû fandu di lüi cavernuxi e emetendu üna scinistra lüxe verde. Ma proppiu quande u l’ea arivòu in çimma a-a gran scainâ de ruve, se spalancò üna porta, aparse due figüete vestie de giancu e in grossu uegê u ghe passò sciguandu due die da-a testa! Evidentemente nu gh’ea tenpu da perde, e cuscì, incuciandu in cuint’e sprescia a Quarta Dimensciun Spaçiâ cumme via de füga, u scentò intu lanbrin de legnu e a caza a repigiò a so tranquillitæ.

Arivòu inte ‘na stançieta segretta inte l’aa scinistra du castellu, u s’arenbò a ‘n raggiu de lüña pe repigiâ u sciòu e u cumençò a fâ u puntu da scitüaçiun. Zamai, inta so brilante e ininterutta carea trexentenâ, u l’ea stætu insürtòu de mainea mâi tantu ordenâia. U turnò a pensâ a-a Düchessa Muæ e o-u ressatu ch’u gh’aiva fætu pigiâ mentr’a s’amiava intu spegiu agibâ de piçetti e diamanti; a-e quattru servette e a-e cunvürsciuin isterriche ch’u gh’aiva dætu fandughe sulu che ‘n sghignettu derê e tendie intö’ña de stançie di ospiti; o-u retû da parocchia, o-u quæ u l’aiva amucòu a candeja dementre ch’u ne vegniva da-a bibliuteca ‘na seja tardi e che da alua in avanti u l’ea arestòu in cüa o-u sciû Ghigermu Gull, perfettu martire di distürbi nervuxi; e a-a vegia Madame de Tremouillac che, doppu d’esise adesciâ fitu ‘na matin e avei vistu ün schelletru assettòu insce ‘na pôtruña vexin o-u camin ch’u lezeiva u so diaiu, a l’ea arestâ in lettu pe sêi setemañe cu’ in ataccu de freve çerebrâ e, ‘na votta guarîa, a s’ea riapaxentâ cu-a Gexa e a l’aiva truncòu ogni relaçiun cun quellu notu scetticu de Monsieur de Voltaire. U l’aregurdò quella teribbile nutuaña quande quellu pellegramma du Lord Canterville u fü truvòu intu so stançin da tualetta aprövu a negâse cu’ in fante de dinæ infiòu intu canuezu, e u cunfessò giüstu primma de muî ch’o-u cazinò du Crockford u l’aiva marmelòu o-u Carlu Giaccumu Fox çinquantamia sterliñe proppiu cun quella carta e u züò ch’u l’ea stætu u fantaxima a fâghia culâ. Tütti i sö gren sücesci ghe turnon in cö, do-u meistru de caza ch’u s’ea sparòu inta despensa perché u l’aiva vistu ina man verde ch’a piccava cuntro-u veddru du barcun, a-a bella Lady Stutfield, ch’a l’ebbe da purtâ delungu ün frexettu de velüu neigru in gîu o-u collu pi ascunde u marcu à fögu de çinque die insci-a so candida pelle, e ch’a l’aiva finiu pe negâse inta peschêa in fundu a l’Allêa Reâ. Cun l’entüxàstegu egutismu du vêu artista u repassò e sö ciü çelebræ interpretaçiuin e u feççe ün fatturizu amau quande ghe turnò in cö a so ürtima cunparsa inti panni du “Reuben u Russu, o sæ, u Banbin Stranguòu”, u so debüttu cumme “Gibiun u Stiggiu, u Süçça-sangue da Brüghea de Bexley”, e u gran sciaatu ch’u feççe ‘na bella seiaña de zügnu, suu che zügandu a-e sbigge cu-e so proppie osse insci-u canpu da tennis. E doppu tüttu questu, di mizerabbili Americhen muderni gh’aivan da vegnîghe à ôfrî u Lübricante Lobby & Rollex e à pigiâlu à uegiunæ insci-a testa? Roba da matti! Mai, inta stoia, ün fantaxima u l’ea stætu tratòu de ‘na mainea pægia. De cunseguença u decize de vendicâse e u l’arestò scin a l’arba in puxitüa de prufunda meditaçiun.