Pinocchiu 2019/25

by Carlo Collodi

←cap. 24

I Aventüe du Pinocchiu de Carlo Collodi, traduto da Cino Peripateta cap. 25

cap. 26→

Pe 'n rafruntu cu-a versciun originâ puei cliccâ u segnu ⇔ inta culonna de scinistra

25

U Pinocchiu u prumette a-a Fue’ de ese sâiu e de
stüdiâ, perché u l’é stüffu de fâ u mariunettu e u vö vegnî
in bravu figgiö.

In sce-e primme a buña dunniña a cumençò cu-u dî che lê a nu l’ea a Fue’ da-i cavelli türchin: ma pöscia, vedenduse ormai scuverta e nu vuendu mandâ ciü in lungu a cumeddia, a finì pe fâse ricunusce, e a disse o-u Pinocchiu:

— Birbu de ‘n mariunettu! Cumme l’é che ti te l’hæ dæta ch’ea mi?

— U l’é u gran ben che te vöggiu ch’u me l’ha ditu.

— Ti t’aregordi, eh? Ti me lasciàsci figgiöa e oua ti m’atrövi donna, tantu donna che puriæ squæxi fâte da muæ.

— E a mi m’é benben câu, perché cuscì, invece de sö ve ciammiô mæ muæ. L’é tantu tenpu che vaggu in cunsümun de n’aveighe ‘na muæ cumme tütti i atri figgiö!... Ma cumm’ei fætu a cresce cuscì fitu?

— U l’é ‘n segrettu.

— Mustræmelu: ôriæ cresce ün pitin mi ascì. Nu-u vedei? Sun senpre arestòu ertu cumme ‘n tappettu.

— Ma ti nu ti pö cresce — replicò a Fue’.

— Perché?

— Perché i mariunetti nu crescian mai. Nascian mariunetti, vivan mariunetti e möan mariunetti.

— Oh! sun stüffu de fâ senpre u mariunettu! — criò u Pinocchiu, danduse ‘n scôpelottu — Saieiva l’ua che mi ascì vegnisse ‘n ommu...

— E ti-u vegniæ, se ti to-u saviæ meitâ...

— Davei? E cose possu fâ pe meitâmiou?

— ‘Na cosa façiliscima: pigiâ l’àndiu a ese ‘n figgiö cumme se de’.

— E se mai che nu-u sun!

— Tütt’atru! I figgiö savi sun ôbedienti, e ti invece...

— E mi nu ôbedìsciu mai.

— I figgiö sâvi piggian amû o-u stüddiu e o-u travaggiu, e ti...

— E mi invece faççu u pelandrun e staggu a torçiu tüttu l’annu.

— I figgiö sâi dixan senpre a veitæ...

— E mi senpre e bôxîe.

— I figgiö sâi van vuentea a-a scöa...

— E a mi a scöa a me fa vegnî i duî de pança. Ma da ancö in avanti vöggiu cangiâ vitta.

— Ti mo-u prumetti?

— O-u prumettu. Vöggiu vegnî ün figgiö cumme se de’ e vöggiu ese a cunsulaçiun du mæ povou puæ... Dund’u saiâ u mæ povou puæ a quest’ua?

— Nu-u sò.

— Gh’aviô mai a furtüña de pueilu turna vedde e abraççâ?

— Creddu de sci: ançi ne sun següa. —

A questa risposta a fü tanta e tâ a cuntenteçça du Pinocchiu, ch’u piggiò e muen da Fue’ e u cumençò a baxâghie cun tanta füga ch’u paiva quæxi föa de lê. Poi, sulevandu a faccia e amiandula amuuzamente, u ghe dumandò:

— Dimme muæ caa: alua nu l’é vêu che t’ê morta?

— Pai de nu — rispuze a Fue’ cu-in fatturizu.

— Se ti savesci che duu e che magun pruvei, quande lezei chì giaxe ....

— O-u sò; e l’é pe questu che t’ho perdunòu. A sccetteçça du tö duu a me fe’ cunusce che ti gh’aivi u cö bun: e da-i figgiö buin de cö, sciben che ‘n pô battuxi e dezandiæ, gh’é senpre da sperâ quarcosa: ossæ, gh’é senpre da sperâ che turnan insci-a stradda buña. To-u chì perché sun vegnüa a çercâte scin a chì. Mi saiô a tö muæ...

— Oh che bella cosa! — criò u Pinocchiu sâtàndu da l’allegreçça.

— Ti ti m’ôbediæ e ti faiæ senpre quellu che te diô mi.

— Vuentea, vuentea, vuentea!

— Scin da duman — suzunse a Fue’ — ti cumençiæ cun andâ a scöa. —

U Pinocchiu u vegnì sübbitu ün pô menu alegru.

— Doppu ti çerniæ a to piaxei ün’arte o ün mestê... —

U Pinocchiu u se fe’ serriu.

— Cose ti g’hæ da mugugnâ tra-i denti? — dumandò a Fue’ de ‘n tun risentiu.

— Dixeiva... — mugugnò u mariunettu a meza vuxe — che ouamai pe anâ a-a scöa me pâ ‘n pô tardi...

— Nuscignuri. Tegnit’a mente che pe instrüîse e pe inprende nu l’é mâi tardi.

— Ma mi nu vöggiu fâ ni arte e ni mestê...

— Perché?

— Perché travaggiâ u l’é ‘n giamin.

— Figgiu câu, — disse a Fue’ — quelli che dixan cuscì finiscian quæxi senpre o in prexun o a l’üspiâ. L’ommu, pe to reggula, ch’u nasce riccu o povou, a stu mundu u l’é ôbligòu a fâ quarcosa, a ôcüpâse, a travaggiâ. Guâi a lasciâse piggiâ da l’oççiu! L’oççiu u l’é ‘na brütiscima moutia, e bezögna guarîla sübbitu, fin da figgiö: se nu, quande semmu grendi, nu se guarisce ciü. —

Queste parolle tuccòn l’annimu du Pinocchiu, u quæ tiandu sciü a testa cun vivaçitæ u disse a-a Fue’:

— Mi stüdiô, mi travaggjô, mi faiô tüttu quellu che ti me diæ, perché insumma, a vitta du mariunettu a m’é vegnüa a nôia, e vöggiu vegnî ün figgiö a tütti i custi. Ti me l’hæ prumissu; n’é vea?

— Te l’ho prumissu, e oua dipende da ti. —