Pagina:Archivio Glottologico Italiano, vol.14, 1898.djvu/88

Template:RigaIntestazione

unitae. E so ueirai per manifesto in tuto, che tanto como la cossa e unna tanto dura, e cossi tosto falle como ella se dezonze.” Dixe B.: “So e uiua raxom.” Dixe Propheta: “E alcunna cossa, secondo dexiro naturar, chi uoia fallir ni lassar de durar?” “Se e conssidero le cosse chi am uolleir e no uolleir, e no trouo cossa, se quelle deffor no li fam forssa, chi no uoia pur durar, ni chi [no] se astem de uegnir a niente; che tute cosse uiue amam de manteneir soa sanitae e de schiuar morte e destruciom. Ma de li arbori e de le erbe chi no am annima no so e che dir.” “De queste cosse no dey dubiar, che tu uey che elle nassam piu tosto in li logi chi ge sum conuegneiui, aso che elle ge possam durar pu longamenti. Che alcunne cosse nassem in campi, aotre (f. 374a) in montagna, aotre in pan, aotre s’aferram in le roche e aotre in sabiom; e se homo le uolle transportar in terre de aotre condicioim tantosto secham. Si che chaunna a natura d’[1] acostarsse a so bem e de[2] schiuar soa corruptiom, tanto como la po durar. Che dirai tu, che tute am rayxe a[3] maynera de bocha, chi tram soa norixom de terra e la spandem in meolla e in sscorssa e in fior, per aueir piu forssa, e lo piu tenero, so e la meolla, si e dentro, e lo fusto, chi e pu dur, si e deffora per diffender contra la destenperanssa de lo tempo, e per la dilligencia de la natura tute fam semenssa per multiplicar e per durar tuto tempo per generaciom? E cossi tute le cosse senssa anima tendem[4] a so perffeto e a soa mainera, si como lo fogo aoto e la terra bassa, como a logi a lor couene[yui] piu, e so che a lor [e] conueneyuer si goardam e corrompem lo lor contrario. E le cosse molle, como e l’aigoa e l’aire, sum leuementi diuisse, ma asi tosto s’asembiam, quando elle sum lassae, e lo fogo fa tantosto dipartimento. E no parlo de[5] l’annima, chi a franchessa de uolluntae, ma de[6] natura; che la morte che natura (b) fuze e perfiaa dexiraa da uolluntae per alcunna caxom, e natura fa lo contrario, dexirando de zenerar, aso che le cosse mortae agiam perpetuitae, per prouidencia de Dee, chi uol che elle durem.” Dixe B.: “Or cognosso e so de che e dubitaua, zoe chi dexira a esser, e l’otrio.” Dixe Propheta: “Or amo noi mostrao che bontae e unitae sum unna cossa.” Dixe B.: “Cossi e.” Dixe Propheta: “Doncha tute cosse dexiram bem e so semegieiuer, che quando le cosse lassam so cauo, elle uarram niente; si canzellam senssa gouernaciom, saluo[7] da lo souram bem a chi tute cosse tendem.” Dixe B.: “Veir e.” Dixe Propheta: “E o gram ioia de so che tu ay fondao ueritae in to cor, e che tu cognossi so che tu no saueiui e che lo bem e la fior[8] de le cosse; per che noi possamo conffessar che la fim de tute cosse e bem.”


XI. Hic laudat Propheta studium et exercicium in re e[t] dotrinam atque memorie dissciplinam.


Chi ueritae uorra trouar
[e] uor bem examinar,
per no poeir desuiar,
in so cor de replicar;
5per bonna contemplaciom,
ihairessa de opiniom
fa[r a] si uenir arer,
[a] la mainera de lo cel[9].


  1. d omo
  2. a
  3. e
  4. tendo
  5. E no perde l annima; correggo con B: neque nunc nos de voluntariis animae cognoscentis motibus, sed de naturali intentione tractamus. Ma restan dei dubbj.
  6. per
  7. Errato. Cfr. B. 81, 109 sg.
  8. Sarà fim.
  9. Il senso è oscuro, nè troppo chiaro è il testo francese: La clarte de l entendement Et le cours de son pensement Face arriere a soy reuenir Et au feux da cercle tenir (l. en peu de c.?). Forse era scorretto pure il testo sul quale il traduttore lavorava.